คเณศานี อัครนารีเทพ
โดยสล่าวารินทร์

พระคเณศในลักษณะที่เป็นเพศหญิงเรียกว่า Ganeshani คือ คเณศานี หรือ คเณศารี ค้นพบ ที่อินเดีย ,ทิเบต,มองโกเลีย,บาหลี บางแห่ง
เรียกพระคเณศในลักษณะผู้หญิงนี้ว่า Gajanani คือ กันจานานี หรือ กันจานารี เชื่อว่า พระคเณศานีเป็นหนึ่งใน 64 โยคินี มีการ
สักการบูชาพระคเณศานีเพื่อขอบุตร ยังค้นพบอีกลักษณะหนึ่งของพระคเณศานี
*****************************************************************************
ที่มีการ กลายร่างในลักษณะที่แปลกจากพรของพระฤาษีที่ประทาน
ความคล่องแคล่วสามารถเพื่อปราบมาร คือ มีเศียรเป็นคณปติ
กายเป็นเพศหญิง อกใหญ่เอวเล็กงดงามอย่างเทพี มีท่อนล่างเป็นเสือหรือราชสีห์
เรียกว่า Vyaghrapada Ganeshni คือ วยัฆปาทา คเณศาณี


ลี-นะ-ณะ บีท-ทูม วี-นา-ยะ-กัร โป-ระ-กะ-โก-ละ กะ-เณ-ชา-นี
มี 2 กร ถือวีณา(พิน) มี 4 กร ถือ ตะบอง ดาบ โล่ ขอสับช้าง
*****************************************************************************
พระพิฆเนศ พระพิฆเนศวร หรือ พระคณปติ เทพเจ้าของฮินดูบุตรของพระศิวะ
และพระแม่อุมาเทวี เป็นเทพเจ้าแห่งสากล (Universal God) ผู้ทรงฤทธานุภาพ
ยิ่งใหญ่ด้วยปัญญาและความกตัญญูผู้ขจัดอุปสรรค์และอำนวยความสำเร็จ นานับประการ
ในประเทศไทยพระคเณศมีความสำคัญในพิธีครอบครูช่างในฐานะบรมครูช้าง
เป็นเทพทวารบาลและเป็นเทพสำคัญของเหล่าศิลปิน
พระนามของพระคเณศ ถูกกล่าวขานขึ้นในหลากหลายภาษาเช่น
ภาษาอังกฤษ เรียก Ganesh ,ทมิฬ เรียก Pillaiyar ,ทิเบต เรียกTsoge-badag
,พม่า เรียกMaha-pienne,จีนเรียก Kangi-ten,เขมร เรียก Prah kenes,
ญี่ปุ่น เรียกSho-ten Vinyaksa พระคเณศทรงมีพระนามมากมาย
ถึง 108นามไปจนถึง 1008พระนามมีการกล่าวถึงปางอวตารของพระคเณศ
ว่ามีอยู่เพียง 8-11ปางที่ได้รับความนิยมนำมาสร้างสรรค์เป็นผลงานจิตรกกรม
และประติมากรรมมากที่สุดเรียกว่า“อัษฎคเณศ”คือ
1.ปางบาลคเณศพระคเณศในลักษณะเด็ก
2.ปางนารทคเณศ ในลักษณะยืนมี4 กร ถือคัมภีร์หม้อน้ำไม้เท้าและร่ม
3.ปางลักษมีคเณศประทับเคียงข้างพระลักษมี มี 6กร
4.ปางวัลลยภาคเณศ ประทับโอบพระชายาทั้งสองไว้บนตัก
5.ปางวีระคเณศปางที่มีพระกรมากเป็นพิเศษ ตั้งแต่ 12-16 กรพร้อมด้วยศาสตราวุธ
6.ปางเหรัมภะคเณศประทับบนราชสีห์ 5พระเศียรเหมาะแก่ผู้มีบริวารมาก
7.ปางสัมปทายะคเณศพระคเณศที่เราพบเห็นกันมากที่สุด มี 2 พระกร
8.ปางตรีมุขคเณศ มี 4 กร 3พระพักตร์
9.ปางปัญจคเณศบางคนเรียกว่า พระคเณศเปิดโลก มี 5 พระพักตร์ 10 กร
10.ปางวิชัยคเณศ พระคเณศทรงหนูเป็นพาหนะ มี 4 กร
11.ปางคเณศนารายณ์บางคนเรียกว่า พระคเณศครองพิภพ มี4-6 กร 1-5 พระพักตร์
นอกจากนี้เรายังพบประติกรรมของพระคเณศในลักษณะเทพนิยายที่แปลก
พบเห็นไม่บ่อยนักในสถานที่ประดิษฐานสำคัญต่างๆ